Επίτιμος δημότης Καλαμάτας είχε ανακηρυχθεί ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος τον Δεκέμβριο του 2016, όταν δήμαρχος ήταν ο Παναγιώτης Νίκας.
Η τελετή ανακήρυξης είχε πραγματοποιηθεί στις 13 Δεκεμβρίου του 2016 στο κατάμεστο Μέγαρο Χορού, όπου ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος είχε λάβει και το βραβείο Φωτέα.
Διάβασε επίσης:
Σαμαράς: Ο Αναστάσιος υπήρξε φωτεινός Φάρος της Οικουμενικής Ορθοδοξίας και του Ελληνικού Πνεύματος
Εκείνο το βράδυ, ο Αναστάσιος κατέθεσε από στήθους την εμπειρία της ζωής του, όπως χαρακτηριστικά αναφέρονταν στην ανακοίνωση που είχε εκδώσει ο δήμος Καλαμάτας, σε μια ομιλία που καθήλωσε τους πάντες.
Ακολουθεί η ομιλία του μακριστού Αρχιεπισκόπου όπως την κατέγραψε το γραφείο τύπου του δήμου Καλαμάτας εκείνης της περιόδου:
«Προσφιλέστατοι αδελφοί και αδελφές μου,
Πρέπει να πω ότι μία αλυσίδα εκπλήξεων τη σημερινή ημέρα αισθάνομαι να με περιζώνει. Πριν από λίγο ήμουνα στον Καθεδρικό Ναό της Υπαπαντής. Τώρα, εδώ, με αυτά τα τόσο επαινετικά που ακούγονται για το πρόσωπό μου και με μπερδεύουν λιγάκι.
Δεν έχω ετοιμάσει ομιλία γραπτή, αυτή η ομιλία θα γίνει αύριο στην εκδήλωση εκείνη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Θα ήθελα, όμως, αυθόρμητα να πω μερικά πράγματα.
Άρχισα να καταλαβαίνω την τραγωδία του κόσμου στα παιδικά μου χρόνια, όταν στην Αθήνα βάραιναν τα σύννεφα της γερμανικής Κατοχής. Τότε δεν είχαμε σχολείο, αλλά διαβάζαμε πάρα πολύ και προβληματιζόμαστε.
Επειδή αυτά τα χρόνια ήταν καθοριστικά για τη δική μας πορεία, τότε το μεγάλο ερώτημα ήταν «τι πρέπει να γίνει;», για να προχωρήσουμε σε μία ζωή ελευθερίας, δημοκρατίας και αλήθειας. Υπήρξαν πάρα πολλοί από τους συμμαθητές, που διάλεξαν ένα διαφορετικό δρόμο. Ήταν τότε μία ακμή ορισμένων άλλων ιδεολογιών, διαφορετικής κατευθύνσεως. Μερικοί από εμάς, τελικά, λαχταρώντας όχι μόνο για δικαιοσύνη και ελευθερία, αλλά ακόμα και για αγάπη, διαλέξαμε το δρόμο αυτό, να ακολουθήσουμε Εκείνον που είναι η Αγάπη.
Ένας από τους πιο συγκλονιστικούς στίχους που βάρυνε μέσα μας ήταν όταν ψάχναμε για την υψίστη πραγματικότητα και είδαμε τον προσδιορισμό αυτής της υψίστης πραγματικότητος στα λόγια του Ευαγγελιστού Ιωάννου στην επιστολή του ότι «ο Θεός αγάπη εστί, και ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ». Αυτή ήταν η βασική αλήθεια, την οποία την είδαμε από εκείνη την περίοδο σαν την πιο αποκαλυπτική, συνοπτική, επαναστατική, αδιάκοπη, ανανεωτική. Έτσι, αποφασίσαμε να ενταχθούμε στην Εκκλησία. Υπήρξε και ένας άλλος στίχος καθοριστικός, ο οποίος σχετίζεται με τα λόγια, τα οποία είπε ο Ιησούς Χριστός μετά τη συνάντησή του, όπως λέει το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, με τους Έλληνες, όταν μιλώντας για τη θυσία, η οποία θα ακολουθούσε και για τη θυσιαστική προσφορά, την οποία πάντοτε έχει η Αγάπη, είπε ότι «εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μένει, εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει». Ήταν ένας στίχος καθοριστικός, μια Μεγάλη Τρίτη, που οδήγησε τα βήματά μας σε μια πλήρη απόφαση αφιερώσεως μέσα στην Εκκλησία, για να μπορέσουμε να ζήσουμε αυτό το μυστήριο της προσφοράς και της θυσίας για τη μεταφορά του Ευαγγελίου της Αγάπης.
Πρέπει να πω ότι αυτοί οι δύο στίχοι, σε κρίσιμες στιγμές διλημμάτων, προβλημάτων, απογοητεύσεων, ερχόντουσαν πάντοτε σαν παρηγοριά και φως για να καθορίσουν τις αποφάσεις του ομιλούντος. Υπάρχει και ένας άλλος στίχος, τον οποίο ξέρουν πολλοί – έχει συνδεθεί λίγο με τον ομιλούντα – το «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη». Είναι το τέλος του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, όταν μετά την Ανάσταση ο Κύριος λέει: «εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης». Και συνεχίζει με ένα «πορευθέντες ουν». Ήθελα ιδιαίτερα να υπογραμμίσω αυτό το «ουν». Η συνέπεια του ότι εδόθη εξουσία σ’ Αυτόν δεν είναι απλώς να θαυμάζουμε, αλλά υπάρχει μία συνέπεια που λέει: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη». Μεταφέρετε αυτή την αλήθεια παντού. Δεν έχετε δικαίωμα να την κρατήσετε για τον εαυτό σας. Αυτός ακριβώς ο στίχος δημιούργησε μία άλλη κίνηση μέσα στην ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος και γενικότερα της Ορθοδοξίας για την ανανέωση του πνεύματος της ιεραποστολής και πέρα από τα σύνορα τα Ορθόδοξα, σε περιοχές που ήταν στερημένες και δεν είχαν ακούσει ποτέ για αυτό το λόγο.
Τον πρώτο καιρό είχε θεωρηθεί ότι αυτό ήταν λίγο ρομαντικό, εξωπραγματικό και ότι ασχολούμεθα με άλλα πράγματα, αλλά στηριζόταν στη βεβαιότητα ότι εμείς εδώ, στην Ελλάδα και, γενικά, ως Ορθόδοξοι, είμαστε πλούσιοι, είμαστε χρεωμένοι με ένα σωρό ευλογίες του Θεού, που δεν μπορούμε να τις κρατούμε για τον εαυτό μας, γιατί αν τις κρατήσουμε για τον εαυτό μας, θα τις χάσουμε. Θυμάμαι μια φράση, την οποίαν αισθάνθηκα την ανάγκη να πω στην Κένυα, ύστερα από μία λειτουργία σε υψόμετρο περίπου 2.000 μέτρα στο Ολμοράν, σε μια φυλή Τουρκάνα, που ήταν οι Μασάι, σαν και αυτούς που έχετε κατά καιρούς δει σε φωτογραφίες να έχουν ένα σωρό περιδέραια και άλλα πράγματα εκεί. Κι όπως έβλεπα τα μεγάλα μάτια εκείνων των ανθρώπων τόσο ευτυχισμένα μέσα στη Θεία Λειτουργία αισθάνθηκα την ανάγκη να τους πω εκ μέρους του λαού μου και της Εκκλησίας μου, στην οποίαν ήλθε ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος από τον 1ον αιώνα για να μας πει το μεγάλο νέο του ερχομού του Χριστού: «Θέλω να σας ζητήσω συγνώμη γιατί ήρθαμε τόσο αργά».
Νομίζω ότι αυτή η απλή ιστορία εκφράζει το πώς σκεπτόμαστε αυτό το άνοιγμα στο μη Ορθόδοξο κόσμο: όχι σαν μια φυγή, όχι σαν μια ψευδαίσθηση ότι εμείς δεν έχουμε προβλήματα εδώ, αλλά σαν μια βεβαιότητα ότι κάτι πρέπει να δώσουμε και στους άλλους, τους πιο στερημένους από μας. Και οι πιο στερημένοι από μας δεν είναι μόνο αυτοί που πεινούν, αλλά και αυτοί που δεν ξέρουν την αλήθεια ότι «ο Θεός αγάπη εστί και ο μένων εν τη αγάπη, εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ».
Αυτός ήταν ο λόγος εκείνος, ο οποίος οδήγησε και τον ομιλούντα στα δύσκολα περιβάλλοντα της Αφρικής. Και, μάλιστα, προηγουμένως είχα πει στον Ναό της Υπαπαντής ότι εκείνος που με χειροτόνησε ήταν ο προηγούμενος, εδώ, Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, ως Βοηθός τότε του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, διότι ήταν άρρωστος και δεν μπορούσε ο ίδιος να με κάνει. 24 Μαΐου χειροτονήθηκα και την επόμενη μέρα έφυγα για την Αφρική. Και πάντα σκέπτομαι, όταν σκέπτομαι αυτήν την πορεία, βεβαίως τη Μεσσηνία και τον προσφιλέστατο και σεβαστό μου Μητροπολίτη Μεσσηνίας κυρό Χρυσόστομο.
Εκτός όμως από αυτό το θέμα, πρέπει να ξέρετε ότι το χρέος το δικό μας ανοίγεται και στο σύγχρονο διάλογο με τους ανθρώπους άλλων πεποιθήσεων. Δεν μπορούμε να κλειστούμε στον εαυτό μας, αλλά πρέπει να δώσουμε αυτό το θησαυρό και αυτή τη μαρτυρία όπου μας καλεί. Γι’ αυτό ακριβώς και με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο επανειλημμένως έχουμε μετάσχει σε πάρα πολλούς διαλόγους, σε ένα περιβάλλον διεθνές, παγκόσμιο, μεταφέροντας αυτή την εμπειρία τη δική μας για την αλήθεια και την ομορφιά της Ορθοδοξίας. Είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό για τη συνέχεια της όλης προσπαθείας της Ορθοδοξίας.
Ακούσατε για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, που έγινε στην Κρήτη και στην οποία ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Χρυσόστομος είχε ένα καθοριστικό ρόλο μαζί με τους άλλους Μητροπολίτες και στην προετοιμασία, που ακριβώς τόνισε ότι αυτή η Εκκλησία, στην οποία ανήκουμε, δεν ζη για τον εαυτό της, δεν περιορίζεται στον εαυτό της. Ό,τι είναι, ό,τι κάνει, ό,τι σκέπτεται, προορίζεται για όλο τον κόσμο και το μοιραζόμαστε.
Θέλω να τελειώσω με μια εικόνα, η οποία ίσως μας βοηθήσει λιγάκι και σε ορισμένες δικές μας σκέψεις. Ξέρετε ότι στην Παλαιστίνη υπάρχουν δύο λίμνες: είναι η Γεννησαρέτ και η Νεκρά Θάλασσα. Και οι δυο έχουν ένα χαρακτηριστικό, ότι δέχονται τα ίδια νερά. Η Γεννησαρέτ δέχεται τα νερά του Ιορδάνου και τα αφήνει να κυλούν προς το νότο, στις πεδιάδες που με το νερό αυτό γίνονται εύφορες. Η Νεκρά Θάλασσα τα κρατάει πάντα για τον εαυτό της. Σκέπτομαι αυτές τις δύο λίμνες συνήθως σαν μία εικόνα για κοινωνίες ανθρώπων και για περιβάλλοντα ανθρώπινα. Υπάρχουν πολλοί που κρατούν τις ευλογίες του Θεού μόνο για τον εαυτό τους και μου θυμίζουν τη Νεκρά Θάλασσα. Όταν πάτε να ακουμπήσετε το νερό, είναι τόσο πικρό που δεν μπορείτε καθόλου να το καταπιείτε. Υπάρχουν άλλοι, οι οποίοι μου θυμίζουν τη λίμνη της Γεννησαρέτ: δέχονται τις ευλογίες του Θεού και τις προσφέρουν στη συνέχεια.
Σήμερα μιλούν πολλοί για ύπαρξη, η οποία πρέπει να γίνει συνύπαρξη αρμονική. Θα έλεγα κάτι περισσότερο από αυτό: θα πρέπει να γίνει κοινωνία προσώπων. Το μυστικό για να μπορέσει να γίνει αυτό είναι να αντιμετωπιστεί ο εγωκεντρισμός, που μολύνει τις σχέσεις της συνυπάρξεως και της αρμονίας των ανθρώπων. Το μόνο αντίδοτο στον εγωκεντρισμό και στην αλαζονεία παραμένει πάντα ένα: η Αγάπη. Όχι στην αόριστη, περιγραφική της μορφή, αλλά στην ουσιαστική ενσάρκωσή της από το Θεό της Αγάπης, τον οποίον ύστερα από λίγες μέρες θα υποδεχθούμε και πάλι στη γιορτή των Χριστουγέννων. Το μυστικό για να βρούμε τον εαυτό μας, είναι να τον προσφέρουμε. Το μυστικό για να ξεπερνάμε τον εαυτό μας, είναι να ζούμε μέσα στο μυστήριο της Αγάπης του Θεού. Έτσι, από την απλή ύπαρξη προχωρούμε στη συνύπαρξη την αρμονική και, τελικά, μόνο με την Αγάπη γινόμαστε πρόσωπα και μπορούμε να γινόμαστε μια κοινωνία προσώπων, που ν’ ακτινοβολούμε την αλήθεια, τη χάρη και τη δύναμη του Θεού.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την υπομονή σας».
