Τον ερχόμενο Μαιο αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του το Γραφείο Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών στην Καλαμάτα, ( “ΚΕΠ” για τα κόκκινα δάνεια). Ο ρόλος, οι δυνατότητες και οι στόχοι του νέου θεσμού.
Τον ερχόμενο Μάιο αναμένεται, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της κυβέρνησης, να ξεκινήσει η λειτουργία των πρώτων 23 περιφερειακών γραφείων για την ενημέρωση και την υποστήριξη των πολιτών που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον δανεισμό τους από τράπεζες. Μεταξύ των πόλεων που θα λειτουργήσει τέτοιο γραφείο είναι και η Καλαμάτα. Μάλιστα, πριν από λίγες μέρες ο δήμος Καλαμάτας εξέδωσε σχετική ανακοίνωση με την οποία γνωστοποιήθηκε η δωρεάν παραχώρηση χώρου για τη λειτουργία του Γραφείου στην Πόλη, στο ιστορικό δημαρχείο.
Ο ρόλος του νέου θεσμού
Για τον ρόλο του νέου θεσμού μίλησε στο Αθηναικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Φώτης Κουρμούσης, Ειδικός Τομεακός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Σημειώνει, μεταξύ άλλων, σε άρθρο του στο ΑΠΕ ο κ. Κουρμούσης
“Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) δημιουργήθηκε με σκοπό να αντιμετωπίσει συνολικά το πρόβλημα της υπερχρέωσης, που ταλανίζει πολίτες και επιχειρήσεις. Πολλοί συνδυάζουν την ύπαρξη της Γραμματείας με το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ωστόσο η ΕΓΔΙΧ δεν στέκεται μόνο εκεί, αλλά εστιάζει σε μια ολιστική προσέγγιση για τη διαχείριση του συνόλου χρεών: τραπεζικών, φορολογικών, ασφαλιστικών κλπ.Η λύση που προτάσσουμε είναι η διευθέτηση του συνόλου των χρεών στη βάση της δυνατότητας αποπληρωμής (ability to pay) των δανειοληπτών.
Η ΕΓΔΙΧ δεν θα μπορούσε να αποφύγει το βασικό χαρακτηριστικό της περιόδου: τους εξαιρετικά περιορισμένους διαθέσιμους πόρους. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα 3 μηνών (Αύγ-Οκτ 2016), αξιοποιώντας στελέχη, δομές και υλικοτεχνική υποδομή που ήδη διέθετε το Δημόσιο, δημιουργήσαμε την κεντρική υπηρεσία, στην περιοχή της Νίκαιας. Υλοποιήθηκε έτσι εντός των αρχικών χρονοδιαγραμμάτων ένα σχέδιο που εξήγγειλε ο τότε Υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης και υλοποιεί ο νυν Υπουργός Οικονομίας Δήμος Παπαδημητρίου.
Αν και ο βίος της ΕΓΔΙΧ είναι ακόμα μικρός, έχει προλάβει να αναλάβει πλήθος αποστολών. Καταρχήν, υποστηρίζει το ΚΥΣΔΙΧ στη διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς για θέματα, όπως ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων και η δημιουργία δημόσιας δομής αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Προσφέρει τεχνοκρατική τεκμηρίωση, αντλώντας στοιχεία από διεθνή παραδείγματα, κυρίως ευρωπαϊκά, τα οποία επεξεργάζεται συνδυαστικά, με στόχο την ολοκλήρωση του προστατευτικού πλαισίου. Ζητούμενο είναι η εξυπηρέτηση των αναγκών πολιτών των οποίων η ποιότητα ζωής δέχθηκε σφοδρό πλήγμα από την υπερχρέωση, λόγω της δραστικής μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Ταυτόχρονα συνεχίζει να θέτει δικλίδες ασφαλείας υπέρ των πολιτών και έτσι υποστηρίζει νομοθετικές πρωτοβουλίες και για άλλες πτυχές του προβλήματος της υπερχρέωσης, όπως η χρηματοδότηση με ευρωπαϊκά κονδύλια του θεσμού της νομικής βοήθειας και η οικονομική υποστήριξη των ασθενέστερων δανειοληπτών.
Παράλληλα, συμπληρώνει και συνεργάζεται με τους λοιπούς φορείς περί την υπερχρέωση που μέχρι σήμερα λειτουργούν μεμονωμένα, είτε αυτοί είναι δημόσιοι (όπως ο Συνήγορος του Καταναλωτή), είτε ιδιωτικοί (όπως ο Τραπεζικός Μεσολαβητής) ή καταναλωτικές οργανώσεις. Όπως έχει επισημάνει και το Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής, πρόκειται για κεντρικούς πυλώνες της κοινωνικής πολιτικής στο θέμα των «κόκκινων» δανείων, καθώς εξασφαλίζουν στους μη έχοντες μια ισότιμη πρόσβαση στα διαθέσιμα εργαλεία ρύθμισης και προστασίας. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΓΔΙΧ αναλαμβάνει σειρά πρωτοβουλιών συνεργασίας και διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να υποστηρίξει τα συμφέροντα και δικαιώματα των ευάλωτων δανειοληπτών. Οι φορείς αυτοί μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εξωδικαστική και προδικαστική προσπάθεια διευθέτησης των χρεών. Ενδεικτικά αναφέρω τη διαβούλευση με το Συνήγορο του Πολίτη για θέματα διακρίσεων εις βάρος των δανειοληπτών, καθώς και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για την ευχερέστερη κάλυψη των πασχόντων μικτών νοικοκυριών, δημόσιου και ιδιωτικού υπαλλήλου, όταν ο δεύτερος αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα (π.χ. δεν πληρώνεται ή χάνει τη δουλειά του). Η ΕΓΔΙΧ στηρίζει λοιπές κυβερνητικές πρωτοβουλίες που εστιάζουν στην υποστήριξη ευάλωτων πολιτών και συνεργεί μαζί τους, όπως με τα Κέντρα Κοινότητας που προωθεί το Υπουργείο Εργασίας (γνωστά και ως «ΚΕΠ Αλληλεγγύης»), καθώς και άλλες δομές που δημιουργούνται με κοινωνικό χαρακτήρα.
Τα παραπάνω αποτελούν κατά κύριο λόγο δράσεις που δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές από τους πολίτες και ίσως για αυτό το ακρωνύμιο ΕΓΔΙΧ σε πολλούς δεν λέει ακόμα κάτι. Σύντομα, όμως, αυτό θα αλλάξει, με τη διαμόρφωση ενός δικτύου ενημέρωσης και εξυπηρέτησης των δανειοληπτών σε όλη τη χώρα. Το δίκτυο αυτό περιλαμβάνει 30 κεντρικούς κόμβους σε όλη τη χώρα – τα Κέντρα Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών (ΚΕΥΔ), μια μορφή «ΚΕΠ» που εξειδικεύεται σε δανειολήπτες. Τα ΚΕΥΔ θα λειτουργήσουν στο Β’ εξάμηνο του 2017 και στελεχώνονται με επιστημονικό προσωπικό, δικηγόρους και οικονομολόγους, που προσλαμβάνονται μέσω ΑΣΕΠ και χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ, ώστε να μην επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός.
Μέχρι την ίδρυση αυτών των κέντρων εξειδικευμένης υποστήριξης, αποφασίστηκε η ίδρυση ενός ευρύτερου δικτύου Γραφείων Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών (ΓΕΥΔ), με σκοπό την κάλυψη της άμεσης ανάγκης ενημέρωσης των πολιτών για βασικά ζητήματα και διαδικασίες υπερχρέωσης. Αυτά στελεχώνονται με δημόσιους υπαλλήλους, που λαμβάνουν την κατάλληλη εκπαίδευση και έχουν συνεχή υποστήριξη από την ΕΓΔΙΧ. Εντός του Α’ εξαμήνου 2017 αναμένεται να δημιουργηθούν πανελλαδικά 120 Γραφεία, εκ των οποίων τα 30 θα μετεξελιχθούν στη συνέχεια σε ΚΕΥΔ. Έτσι συγκροτείται ένα ευρύ δίκτυο που καλύπτει ολόκληρη τη χώρα, με κεντρικούς κόμβους τα ΚΕΥΔ και απολήξεις τα ΓΕΥΔ.
Αποστολή των Γραφείων αυτών είναι να ενημερώνουν σφαιρικά και αναλυτικά για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις υπερχρεωμένων πολιτών και επιχειρήσεων, που επιχειρούν να αντιμετωπίσουν την προφανή αδυναμία τους να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Τα ΓΕΥΔ παρέχουν συμβουλές και οδηγίες για διαδικασίες σχετικές με την προστασίας της πρώτης κατοικίας και γενικότερα τις πρόνοιες που περιλαμβάνει ο Νόμος για το σύνολο των χρεών των ευάλωτων και μη κοινωνικών ομάδων, καθώς και την εξωδικαστική ρύθμιση δανείων, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών. Στρατηγικά προωθούμε τις εξωδικαστικές λύσεις και τη συμβιβαστική επίλυση διαφορών, ωστόσο εάν δεν καταστεί αυτό εφικτό, τότε συνιστούμε την προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Στα ΓΕΥΔ μπορεί να απευθύνεται η συντριπτική πλειοψηφία των δανειοληπτών: άνεργοι, συνταξιούχοι, εργαζόμενοι ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, αγρότες, εργάτες, ελεύθεροι επαγγελματίες, μικροέμποροι και μικροεπιχειρηματίες.
Οι προτάσεις που παρουσιάζουν τα Γραφεία για τη ρύθμιση δανείων λαμβάνουν υπόψη τα εισοδήματα και ολόκληρη την περιουσία των δανειοληπτών, συνεκτιμώντας τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Για το λόγο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό οι πληροφορίες που δίνονται από τους πολίτες να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο σαφείς και ειλικρινείς, ώστε οι συμβουλές να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και να είναι αποτελεσματικές. Προφανώς τα Γραφεία δεν έχουν αρμοδιότητα να αποφασίζουν «κούρεμα» χρεών προς τράπεζες, Δημόσιο ή Ασφαλιστικά Ταμεία ή να σταματούν τυχόν δικαστικές ενέργειες, όπως οι πλειστηριασμοί. Ωστόσο για όλα αυτά τα θέματα μπορούν να παρέχουν εξειδικευμένη ενημέρωση και συμβουλευτική υποστήριξη, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να λάβουν τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις.
Στο τέλος Φεβρουαρίου ετοιμάζεται να λειτουργήσει το πρώτο Γραφείο, στο κτίριο όπου ήδη στεγάζεται η ΕΓΔΙΧ. Αμέσως μετά, εντός Μαρτίου, ακολουθούν 2 Γραφεία στο κέντρο Αθήνας και Πειραιά, στη συνέχεια δημιουργούνται Γραφεία στις υπόλοιπες 12 πρωτεύουσες Περιφερειών (Απρίλιος), ενώ τους επόμενους μήνες το δίκτυο αναπτύσσεται σταδιακά στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Παράλληλα ενεργοποιείται στο αμέσως προσεχές διάστημα ο δικτυακός χώρος της ΕΓΔΙΧ (www.keyd.gov.gr), που περιλαμβάνει μια διαδραστική πλατφόρμα, χρηστική για τους λιγότερο εξοικειωμένους και που βοηθά βήμα-βήμα στη διαμόρφωση συνδυαστικής αντίληψης για το προστατευτικό θεσμικό πλαίσιο της υπερχρέωσης, προσφέροντας εξατομικευμένες λύσεις.
Κλείνοντας θα αναφερθώ σε κάτι προσωπικό που με ρωτούν οι περισσότεροι: ποιο είναι το όραμα μου για την ΕΓΔΙΧ. Απαντώ ξαφνιάζοντας τους λέγοντας το εξής: “ο απώτερος στόχος μου για τη Γραμματεία είναι να “κλείσει”, αφού δεν θα υπάρχει πλέον πρόβλημα υπερχρέωσης των Ελλήνων”.
