Τον νέο δικαστικό χάρτη της χώρας παρουσίασε την Τρίτη ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης. «Χαμόγελα» για το Εφετείο της Καλαμάτας, «γκρίνια» για το Πρωτοδικείο της Κυπαρισσίας.
Τον νέο δικαστικό χάρτη της χώρας παρουσίασε ο υπουργός δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, και ο υφυπουργός, Ιωάννης Μπουγάς.
Ο κ. Φλωρίδης, ανέφερε ότι ο νέος δικαστικός χάρτης, η υλοποίηση του οποίου ξεκινάει από 16 Σεπτεμβρίου 2024, είναι η μεγαλύτερη τομή από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, σημειώνοντας πως μετά από 104 χρόνια λειτουργίας τους, τα Ειρηνοδικεία εντάσσονται πλέον στα Πρωτοδικεία. Κάτι που σύμφωνα με τον υπουργό αναμένεται να επισπεύσει τον χρόνο έκδοσης των πολιτικών και ποινικών αποφάσεων από τα 4 χρόνια (1.482 ημέρες) που απαιτούνται σήμερα στα 2,5 χρόνια (900 ημέρες).
Το νομοσχέδιο έχει ήδη αναρτηθεί σε διαβούλευση η οποία θα διαρκέσει έως 18 Απριλίου 2024.
«Ο νέος δικαστικός χάρτης είναι η ατμομηχανή των μεταρρυθμίσεων στον χώρο της Δικαιοσύνης. Θα δώσει ώθηση και θα κρίνει την αποδοτικότητα και των λοιπών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων, που εξελίσσονται, και οι οποίες θα συμβάλλουν συνολικά σε μια νέα εποχή για την ελληνική Δικαιοσύνη» τόνισε ο κ. Φλωρίδης και συνέχισε:
«Η ενδυνάμωση του κράτος δικαίου, όπως και η δημοκρατία, δεν είναι αφηρημένο σχήμα ούτε πολιτική ρητορεία αλλά η συστηματική και έμπρακτη προσπάθεια θεσμικών τομών, αλλαγών και παρεμβάσεων που, ανάμεσα σε άλλα, αναβαθμίζουν διαρκώς την ποιότητα και την ταχύτητα της Δικαιοσύνης.
Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για την επιτάχυνση στον χώρο της ελληνικής Δικαιοσύνης βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ο σχεδιασμός είναι πολύπλευρος και συνδυαστικός: Θεσμικές αλλαγές στους Κώδικες του Ποινικού, Αστικού και Διοικητικού Δικαίου, ολοκλήρωση της Ψηφιακής Δικαιοσύνης, ενίσχυση και ανανέωση των κτιριακών και υλικοτεχνικών υποδομών και ενίσχυση του προσωπικού των δικαστικών υπαλλήλων για την καλύτερη λειτουργία των δικαστηρίων.
Με το παρόν νομοσχέδιο ενοποίησης του α’ βαθμού δικαιοδοσίας και τη χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων, επιχειρείται η επιδραστικότερη όλων μεταρρυθμιστική τομή καθώς εξορθολογίζει στη βάση του το δικαστικό σύστημα της ελληνικής Πολιτείας.
Για πρώτη φορά, ο Δικαστικός Χάρτης της χώρας αναμορφώνεται ουσιαστικά, έχοντας πλέον ενοποιημένη, συγκεντρωμένη, αυξημένη ποιοτικά και ποσοτικά την πρωτοβάθμια δομή των δικαστών, με τρόπο που καθιστά πιο εύρυθμη, ταχύτερη και αποτελεσματική τη λειτουργία των δικαστηρίων της πρωτοβάθμιας, ποινικής και πολιτικής, ελληνικής Δικαιοσύνης».
Για την ενοποίηση Ειρηνοδικείων-Πρωτοδικείων
Σε άλλο σημείο ο κ. Φλωρίδης, επισήμανε: «Σήμερα, ενοποιούμε τους πρωτοβάθμιους δικαστές, με αναβάθμιση των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες, αφήνοντας πίσω μας την παρωχημένη, αντιπαραγωγική και αχρείαστη διάκριση τους. Στέλνουμε στην πρώτη γραμμή μάχης 1.000 περίπου πρώην ειρηνοδίκες, οι οποίοι με κατάλληλη κατάρτιση θα μπορούν να κάνουν πλέον το σύνολο της δουλειάς των πρωτοδικών και να δικάζουν ταυτόχρονα ποινικές και πολιτικές υποθέσεις. Έτσι με την ενοποίηση διπλασιάζεται η “δεξαμενή” των δικαστών και θα υπάρχουν πλέον συνολικά 2.100 πρωτοδίκες, με καταλυτική επίδραση στην ταχύτητα έκδοσης των πρωτοβάθμιων αποφάσεων».
Ι. Μπούγας: Το νέο καθεστώς που θα ισχύσει από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο
Από την πλευρά του ο υφυπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε ότι ο νέος δικαστικός χάρτης αποτελεί μια τομή στο χώρο της Δικαιοσύνης με την οποία αλλάζει το δικαστικό σύστημα της χώρας.
Ακόμη, ο κ. Μπούγας, αναφέρθηκε διεξοδικά στο νέο καθεστώς που θα ισχύει από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο στη Δικαιοσύνη.
Συγκεκριμένα, ο υφυπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε: ότι σήμερα, ο συνολικός χρόνος έκδοσης τελεσίδικης απόφασης στην Ελλάδα 1.482 ημέρες ενώ αντίστοιχος χρόνος στις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης (CoE) οι 637 και ακόμη:
* Λειτουργούν 154 Ειρηνοδικεία και 63 Πρωτοδικεία. Τα 63 από τα 154 Ειρηνοδικεία λειτουργούν στις έδρες των 63 Πρωτοδικείων. Συνολικά στον α’ βαθμό υπάρχουν 217 δικαστικοί σχηματισμοί.
* Οι συνολικά 916 ειρηνοδίκες σε όλη την Ελλάδα δικάζουν μόνο αστικές υποθέσεις έως 20.000 ευρώ, ενώ δεν δικάζουν καθόλου ποινικές υποθέσεις (ιδίως από το 2019 που καταργήθηκαν τα πταίσματα με τον νΠΚ).
* Οι 1.200 πρωτοδίκες δικάζουν αστικές υποθέσεις από 20.001 ευρώ και άνω, καθώς και όλες τις ποινικές υποθέσεις πρώτου βαθμού.
* Μία απόφαση Ειρηνοδικείου κοστίζει κατά μέσο όρο 760 ευρώ, ενώ κάθε απόφαση πρωτοδίκη κοστίζει μόλις 380 ευρώ. Το κόστος διαμορφώνεται, σύμφωνα με του μισθούς των δικαστικών υπαλλήλων, τα λειτουργικά έξοδα και τον χρόνο έκδοσης των δικαστικών αποφάσεων.
Βασικοί άξονες του νομοσχέδιου
* Ενοποίηση Πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας
* Διαμόρφωση Χωροταξικού Σχεδιασμού (Κεντρικές, Παράλληλες, Περιφερειακές Έδρες, Οργανικές Θέσεις, καταργήσεις μικρών σχηματισμών)
* Μεταφορά διαχειριστικών-διοικητικών αρμοδιοτήτων των Προϊσταμένων Δικαστών στο ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. (Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων)
Με την προτεινόμενη ενοποίηση του α’ βαθμού δικαιοδοσίας:
* Ορίζονται 56 κεντρικά Πρωτοδικεία και 7 παράλληλες έδρες αυτών.
Καταργούνται τα 63 Ειρηνοδικεία που βρίσκονται στις έδρες των 63 Πρωτοδικείων (56 Ειρηνοδικεία των κεντρικών εδρών και 7 Ειρηνοδικεία των παράλληλων εδρών). Τα κτίριά τους θα χρησιμοποιούνται ως χώροι του Πρωτοδικείου.
* Από τα εναπομείναντα 91 Ειρηνοδικεία, τα 48 αναβαθμίζονται σε περιφερειακές έδρες Πρωτοδικείου και τα υπόλοιπα 43 καταργούνται τελείως (κλείνουν και σαν κτίρια).
* Θα επέλθει διπλασιασμός των Δικαστών Πρώτου Βαθμού (περίπου 2.000 Δικαστές α’ βαθμού),
* Ταχύτερη διεκπεραίωση υποθέσεων
* Ισοκατανομή της ύλης
Ως προς τη χωροταξική διαμόρφωση των δικαστικών σχηματισμών, ο κ. Μπούγας ανέφερε:
Βασικός κανόνας Ι: Ένα Κεντρικό Πρωτοδικείο για κάθε Περιφερειακή Ενότητα (πρώην νομός)
Βασικός Κανόνας ΙΙ: Σύνορα και νησιά για εθνικούς λόγους δεν επηρεάζονται
Στις Περιφερειακές Ενότητες όπου υπάρχουν 2 ή 3 Πρωτοδικεία, οι έδρες των Πρωτοδικείων (πλην της κεντρικής) μετατρέπονται σε παράλληλες με πλήρη καθ’ ύλην αρμοδιότητα.
Συγκεκριμένα, στις Περιφερειακές Ενότητες:
α) Μεσσηνίας (παράλληλη έδρα η Κυπαρισσία)
β) Λακωνίας (παράλληλη έδρα το Γύθειο)
γ) Ηλείας (παράλληλη έδρα η Αμαλιάδα)
δ) Αχαΐας (παράλληλες έδρες το Αίγιο και τα Καλάβρυτα)
ε) Αιτωλοακαρνανίας (παράλληλη έδρα το Μεσολόγγι)
στ) Βοιωτίας (παράλληλη έδρα η Θήβα)
Στις περιφερειακές Ενότητες:
α) Έβρου διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Αλεξανδρούπολης και Ορεστιάδας,
β) Πέλλας διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Έδεσσας και Γιαννιτσών,
γ) Κυκλάδων διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Σύρου και Νάξου και
δ) Δωδεκανήσου διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Ρόδου και Κω.
* Οι οργανικές θέσεις Δικαστών, Εισαγγελέων και δικαστικών υπαλλήλων κάθε περιφερειακής ενότητας, μεταφέρονται στο Κεντρικό Πρωτοδικείο.
* Στις Παράλληλες Έδρες εξακολουθεί να δικάζεται το σύνολο των υποθέσεων, όπως σήμερα.
* Στις Περιφερειακές Έδρες δικάζονται α) όλες οι αστικές υποθέσεις αρμοδιότητας Μονομελούς Πρωτοδικείου (Τακτική- Ειδική διαδικασία) που αποτελούν το 80% της δικαστικής ύλης, β) όλες οι ποινικές υποθέσεις αρμοδιότητας Μονομελούς Πλημμελειοδικείου με την προϋπόθεση να υπάρχει κατάλληλη υποδομή (κυρίως αίθουσες ακροατηρίων).
Περιφέρεια Αττικής (Αθήνα και Πειραιάς)
Στην Αθήνα το Πρωτοδικείο «σπάει» στα δυο. Ειδικότερα,
* Τίθεται σε εφαρμογή ο διαχωρισμός του Πρωτοδικείου Αθηνών (υπό ενιαία διοίκηση) σε Ποινικό, που θα στεγαστεί στην Ευελπίδων, και Πολιτικό με έδρα στη Λουκάρεως, στο κτίριο που στεγάζονται σήμερα το Ειρηνοδικείο Αθηνών και τμήμα του Πρωτοδικείου.
* Στην Αθήνα θα λειτουργήσουν από 16/9/2024 τρία περιφερειακά Πρωτοδικεία με έδρες το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι με πλήρη αρμοδιότητα από 01/01/2026. Μέχρι τότε θα λειτουργούν ως περιφερειακές έδρες Πρωτοδικείων με την καθ’ ύλην αρμοδιότητα των πρώην Ειρηνοδικείων (20.000 ευρώ). Αντίστοιχα στον Πειραιά θα λειτουργήσουν δύο περιφερειακά Πρωτοδικεία με έδρα την Καλλιθέα και τα Μέγαρα.
Αντιδράσεις
Σημειώνεται ότι οι εξελίξεις, σχετικά με τον νέο δικαστικό χάρτη της χώρας, έχουν προκαλέσει ικανοποίηση στους δικηγόρους της Καλαμάτας, αλλά και ισχυρές αντιδράσεις στους δικηγόρους της Κυπαρισσίας.
Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας, Κώστας Μαργέλης, με αφορμή την έναρξη της διαβούλευσης επί του σχεδίου νόμου, μίλησε για ενίσχυση του Εφετείου της Καλαμάτας, ενώ παράλληλα υπογράμμισε ότι αναβαθμίζεται και το Ειρηνοδικείο της Πύλου.
Από την άλλη πλευρά, σοβαρές αντιδράσεις εξακολουθεί να προκαλεί στην Τριφυλία το ζήτημα του Πρωτοδικείου της Κυπαρισσίας.
Ενδεικτική των αντιδράσεων που προκαλούν οι προβλέψεις του σχεδίου νόμου είναι η κοινή ανακοίνωση των Δικηγορικών Συλλόγων Αιγίου, Γυθείου, Αμαλιάδας, Καλαβρύτων, Θήβας, Κυπαρισσίας και Μεσολογγίου, μετά από κοινή σύσκεψη την Κυριακή:
«Στο Αίγιο, 7/4/2024, συνήλθαν σε κοινή συνεδρίαση οι πρόεδροι και τα μέλη του Δ.Σ των άνω Δικηγορικών Συλλόγων και αποφάσισαν ομόφωνα τα ακόλουθα, εν σχέσει με τη θέση του σχεδίου νόμου για την αναμόρφωση του δικαστικού χάρτη σε δημόσια διαβούλευση:
1) Οι διατάξεις του δικαστικού χάρτη οι οποίες καταργούν οργανικές θέσεις δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων στα Πρωτοδικεία μας, δημιουργώντας έτσι Πρωτοδικεία –φαντάσματα, αποτελούν ουσιαστικά την αρχή του τέλους για τα Πρωτοδικεία μας. Οι δομές που υπάρχουν σε αυτά και οι χιλιάδες υποθέσεις που εκδικάζονται, έχουν συμβάλει στην επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Είναι αδιανόητο οι παθογένειες της Αττικής, με τους μετά δεκαετία ορισμούς δικασίμων, οι οποίες παθογένειες ουδόλως επιλύονται με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, να μετακυλίονται σε καθ’ όλα υγιείς δικαστικούς σχηματισμούς, που αποτελούν εχέγγυα αποδεδειγμένα και με αριθμούς για την ορθή λειτουργία της Δικαιοσύνης
2) Θα προβούν οι ως άνω Δικηγορικοί Σύλλογοι σε επαναλαμβανόμενες καταλήψεις των Δικαστικών Μεγάρων σε ημερομηνίες που θα καθορίσουν οι Γενικές Συνελεύσεις.
3) Θα λάβει χώρα αποκλεισμός της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου με τη συμμετοχή όλων των δικηγόρων των επτά Πρωτοδικείων σε ημερομηνία που θα καθορισθεί από τα Διοικητικά Συμβούλια.
4) Θα προχωρήσουμε σε αίτηση ακυρώσεως κάθε διάταξης του νομοσχεδίου που θα ψηφιστεί και η οποία μεταβάλλει την αυτοτέλεια των δικαστικών σχηματισμών των Πρωτοδικείων μας.
5) Όσοι βουλευτές συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης υπερψηφίσουν τις διατάξεις του σχεδίου νόμου, που εξαφανίζουν στην ουσία τα Πρωτοδικεία μας από το δικαστικό χάρτη, θα θεωρηθούν ανεπιθύμητοι και ότι συνέβαλαν στην υποβάθμισή τους, και καθιστούμε αυτούς υπευθύνους για το μαρασμό των τοπικών κοινωνιών.
6) Να ζητηθεί άμεση σύγκληση της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων, προκειμένου να λάβουν μέτρα όλοι Δικηγορικοί Σύλλογοι της χώρας για τη μεθοδευμένη κατάργηση των Πρωτοδικείων μας.
7) Να μεταβούν και οι επτά Δικηγορικοί Σύλλογοι με τα μέλη τους στη Βουλή την ημέρα ψήφισης του νομοσχεδίου και την ημέρα που εκπρόσωπός μας θα μιλήσει στην επιτροπή της Βουλής.
Ο αγώνας που κάνουμε είναι αγώνας για την κοινωνία και το δικαίωμα κάθε πολίτη να έχει άμεση πρόσβαση στη Δικαιοσύνη. Ό,τι είναι υγιές δεν το καταστρέφεις, αλλά το αναβαθμίζεις».
